دفاعی هشت ساله

یک‌پیروزی‌ دیگر بامشارکت‌ معارضان‌ کرد عراقی‌

عملیات‌ «فتح‌10» نیز مانند سایر سلسله‌ عملیات‌های‌ فتح‌ در عمق‌ جبهه‌ شمالی‌ دشمن‌ و مشخصاً‌ در محور شمال‌ شرقی‌ استان‌ کردنشین‌ «اربیل‌ عراق»، با مشارکت‌ معارضان‌ کرد عراقی‌ به‌ اجرا درآمد.

نیروهای‌ خودی‌ در شامگاه‌13 شهریورماه ‌1366 ، با رمز «یا اباعبدالله‌ الحسین(ع)» ، بطور نامنظم‌ و با حمله‌ای‌ محدود، مواضع‌ خودی‌ را به‌ قصد انهدام‌ نیروهای‌ دشمن‌ بر بلندی‌های‌ منطقه‌ ترک‌ کردند.

آنها با رعایت‌ اصل‌ استتار و غافلگیری‌ ،همزمان‌ با اعلام‌ رمز عملیات‌ به‌ نابودی ‌36 پایگاه‌ حفاظتی‌ و مقر فرماندهی‌ گردان‌ «خفیفه» در بلندی‌های‌ منطقه‌ پرداختند.

همچنین‌ قوای‌ ایرانی‌ و معارضین‌ عراقی‌ توانستند 15 دستگاه‌ خودروی‌ نظامی،3 قبضه‌ توپ‌ ضدهوایی،3 زاغه‌ مهمات،4 دستگاه‌ خودروی‌ مهندسی‌ و چندین‌ قضبه‌ انواع‌ سلاحهای‌ نیمه‌ سنگین‌ دشمن‌ را نابود نمایند.

در این‌ عملیات‌ دهها دستگاه‌ خودرو، ده‌ها قبضه‌ سلاح‌ انفرادی، مقداری‌ مهمات‌ و چند قبضه‌ توپ‌ ضدهوایی‌ دشمن‌ توسط‌ رزمندگان‌ اسلام‌ به‌ غنیمت‌ گرفته‌ شد.

همچنین‌ تعداد500 نفر از نیروهای‌ دشمن‌ کشته‌ و زخمی‌ شدند و دهها نفر به‌ اسارت‌ درآمدند

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: فتح‌ 10 (نامنظم)

زمان‌ اجرا: 13/6/1366

تلفات‌ دشمن‌ (کشته، زخمی‌ و اسیر) : 500

رمز عملیات: یا اباعبدالله‌ الحسین

مکان‌ اجرا: محور شمال‌ شرقی‌ استان‌ اربیل‌ عراق‌ - محور شمالی‌ جنگ‌

ارگان‌های‌ عمل‌کننده: رزمندگان‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ و افراد معارض‌ کرد عراق‌

اهداف‌ عملیات: انهدام‌ نیروی‌ دشمن‌ بر بلندی‌های‌ منطقه‌‌

  آزاد سازی تپه های الله اکبر

روز 31 اردیبهشت ماه 1360 یک روز بزرگ در تاریخ جنگ بود . نیروهای سپاه پاسداران و ارتش ، به طور مشترک و همزمان از سه محور ، نخستین حمله هماهنگ خود را به اجرا گذاشتند .این عملیات با فرماندهی مشترک سپاه و ارتش در منطقه الله اکبر به اجرا درآمد .دو عملیات یکی در سوسنگرد و دیگری در شمال کرخه و غرب سوسنگرد انجام شد تا عملیات اصلی در چهار محور فرعی در شمال رود کرخه ، بر روی تپه های الله اکبر صورت پذیرد . پس از انجام عملیات امام علی (ع) که با هدف آزاد سازی این تپه های مهم در منطقه ای به وسعت یکصد کیلومتر مربع انجام شد ، پس از عقب راندن دشمن از محور شمال و شمال غرب سوسنگرد ، نیروهای خودی با رها کردن آب رودخانه وحشی کرخه در حدفاصل این رود تا تپه های معروف الله اکبر ، از پیش روی مجدد دشمن جلوگیری نموده و طی چند مرحله تک و گریز ، آن ها را از روستای هوفل تا رو به روی روستای سید خلف پس زدند .

نیروهای صدام تلاش کردند تا با ساخت سد خاکی ، علاوه بر خشک کردن زمین ، به به خط پدافندی خود ثبات و وسعت دهند ، تا آنکه با پایان فصل زمستان و بارندگی ، منطقه شمال کرخه به مرور خشک شد و نیروهای ایرانی مجددا خط پدافندی خود را تا رو به روی روستای سید خلف پیش بردند. دشمن نیز در سه مرحله تلاش کرد تا مواضع از دست داده را باز پس گیری و اشغال کند ، اما در تمامی تلاش های خود ناکام ماند .

در عملیات امام علی (ع) ، دو گردان از لشگر 92 زرهی اهواز (ارتش) ، دو گردان پیاده از سپاه و دو گردان از ستاد جنگ های نا منظم شهید دکتر چمران حضور داشتند .

با این حمله تپه های الله اکبر ، منطقه شحیطیه و اراضی شمال سوسنگرد آزاد شدند . همچنین با عملیاتی که نیروهای تحت امر سپاه بخ طور همزمان در غرب سوسنگرد و به منظور پشتیبانی عملیات اصلی انجام دادند دشمن را تا سه کیلومتری سوسنگرد عقب راندند .

طی این عملیات 25 دستگاه تانک و نفر بر از تجهیزات و جنگ افزارهای دشمن منهدم و 20 دستگاه تانک و نفر بر از آنها به غنیمت رزمندگان ایرانی در آمد . همچنین در این عملیات 300 تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی شده و یا به اسارت نیروهای خودی در آمدند .

در این عملیات یک گردان زرهی عراق به نام الکندی تماما به غنیمت نیروهای خودی در آمد و دشمن توانست تنها یک تانک خود را از مهلکه نجات دهد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عملیات : امام علی (ع)

زمان اجرا : 31/2/1360

مکان اجرا : منطقه عمومی شوش و سوسنگرد و تپه های الله اکبر در شمال رود کرخه

تلفات دشمن : 300 نفر کشته ، زخمی و اسیر

ارگان های عمل کننده : سپاه ، ارتش و ستاد جنگ های نا منظم

اهداف عملیات : آزاد سازی تپه های الله اکبر و عقب راندن دشمن از شمال و شمال غربی شهر سوسنگرد

هنگامی‌ که‌ شهر «فاو» سقوط‌ کرد، وضعیت‌ موشک‌ باران‌ تهران‌ و شهرهای‌ ایران‌ از سوی‌ دشمن‌ فروکش‌ کرده‌ بود.

پس‌ از گذشت‌ یک‌ ماه‌ از این‌ بحران، عملیات‌ «بیت‌المقدس‌6» در محورهای‌ کوهستانی‌ و برف‌پوش‌ شمال‌ شهر «ماووت» کردستان‌ عراق‌ و مشخصاً‌ بلندی‌های‌ «شیخ‌ محمد»، «آسوس» و «استروک» صورت‌ گرفت‌ که‌ به‌ آزادی‌ این‌ بلندی‌های‌ مشرف‌ بر سد‌ و شهر «دوکان» عراق‌ و در منطقه‌ای‌ به‌ گستردگی‌ 65 کیلومترمربع‌ انجامید.

حمله‌ نهایی‌ نیروهای‌ تحت‌ امر سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ پس‌ از ساعت‌ها راهپیمایی، در روز27 اردیبهشت‌1367 با رمز «یا امیرالمومنین علیه السلام» آغاز شد. هدف، پیشروی‌ و استقرار مناسب‌ نیروها در شمال‌ سلیمانیه، با تکمیل‌ سلسله‌ عملیات‌های‌ انجام‌ شده‌ در ماووت‌ عراق‌ بود. با انجام‌ موفقیت‌آمیز و کم‌ تلفات‌ این‌ عملیات، تمامی‌ اهداف‌ مورد نظر تصرف‌ و تأمین‌ شد.

با تصرف‌ نقاط‌ مذکور، اتصال‌ مناطق‌ تحت‌ نفوذ معارضان‌ کرد عراق‌ امکان‌پذیر شده‌ و راه‌ برای‌ خروج‌ آنان، که‌ مدتی‌ پیش‌ تحت‌ هجوم‌ ارتش‌ عراق‌ واقع‌ شده‌ بودند، فراهم‌ شد، اما بر اثر تغییر اوضاع‌ جنگ‌ در جنوب، امکان‌ بهره‌برداری‌ بیشتری‌ از این‌ موفقیت‌ ایجاد نشد. این‌ عملیات، انهدام‌30 تا70 درصد لشکر4 پیاده‌ دشمن، و کشته‌ و زخمی‌ شدن‌ و اسارت‌2400 تن‌ از قوای‌ دشمن‌ را در پی‌ داشت.

در میان‌ تجهیزات‌ منهدم‌ شده‌ یک‌ فروند چرخبال‌ ارتش‌ عراق‌ نیز به‌ چشم‌ می‌خورد.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: بیت‌ المقدس‌6

زمان‌ اجرا : 27/2/1367

تلفات‌ دشمن‌ :2400 (کشته، زخمی‌ و اسیر)

رمز عملیات: یا امیرالمؤ‌منین(ع)

مکان‌ اجرا: شمال‌ شهر ماووت‌ کردستان‌ عراق‌ و بلندی‌های‌ شیخ‌ محمد، آسوس‌ و استروک‌

ارگان‌های‌ عمل‌کننده: نیروی‌ زمینی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌

اهداف‌ عملیات: پیشروی‌ و استقرار مناسب‌ نیروها در شمال‌ منطقه‌ سلیمانیه‌ عراق‌ و تکمیل‌ عملیات‌ انجام‌ شده‌ در منطقه‌ عملیاتی‌ ماووت‌ و امکان‌ خروج‌ معارضان‌ کرد عراق‌ از مناطق‌ تحت‌ هجوم‌ ارتش‌ عراق

آخرین‌ عملیات‌ جنگ‌ در محور جنوبی‌ نبرد

پس‌ از تقویت‌ دوباره‌ ارتش‌ عراق‌ توسط‌ حامیان‌ غربی‌ صدام‌ و هزینه‌هایی‌ که‌ کشورهای‌ عربی‌ خلیج‌ فارس، صرف‌ حمایت‌ از رژیم‌ عراق‌ در رویارویی‌ با ایران‌ می‌کردند، قوای‌ مسلح‌ این‌ کشور دست‌ به‌ تهاجماتی‌ قابل‌ توجه‌ در محورهای‌ جنوبی‌ جنگ‌ زدند.

در حالی‌ که‌ ایران‌ آماده‌ می‌شد تا قطعنامه‌598 سازمان‌ ملل‌ را به‌ عنوان‌ معاهده‌ای‌ برای‌ پایان‌ جنگ‌92 ماهه‌ تحمیلی‌ بپذیرد، نیروهای‌ دشمن‌ با پیشروی‌ در خطوط‌ ایران‌ و حتی‌ اشغال‌ برخی‌ مناطق، وضعیت‌ فوق‌العاده‌ای‌ را به‌ وجود آوردند.

این‌ در حالی‌ بود که‌ بسیج‌ عمومی‌ مردم‌ برای‌ تهاجمات‌ مجدد ارتش‌ صدام‌ در حد بالایی‌ بود و می‌بایست‌ امتیازاتی‌ را که‌ رژیم‌ عراق‌ قصد داشت‌ با قبول‌ حالت‌ نه‌ صلح، نه‌ جنگ‌ از ایران‌ بگیرد، پس‌ گرفته‌ می‌شد.

بنابراین‌ سیاست‌ و این‌ تاکتیک، عملیات‌ «بیت‌المقدس‌7»- که‌ یک‌ عملیات‌ ویژه‌ در نوع‌ خود بود- به‌ منظور پس‌ زدن‌ دشمن‌ از این‌ سوی‌ خطوط‌ بین‌المللی‌ در منطقه‌ عمومی‌ «شلمچه» خرمشهر و در نخستین‌ ساعات‌ بامداد23 خردادماه‌1367 با رمز «یا اباعبدالله(ع)» آغاز شد.

رزمندگان‌ اسلام‌ در قالب‌ چندین‌ گردان‌ بسیجی‌ با فرماندهی‌ نیروی‌ زمینی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی، توانستند شماری‌ از یگان‌های‌ ویژه‌ و آماده‌ دشمن‌ را متلاشی‌ نمایند و علاوه‌ برکشته‌ و زخمی‌ و اسیر نمودن‌20400 تن‌ از نیروهای‌ دشمن، یک‌ فروند هواپیما را ساقط‌ و60 دستگاه‌ تانک‌ و نفربر زرهی،40 قبضه‌ توپ،200 دستگاه‌ خودروی‌ نظامی‌ و چندین‌ زاغه‌ مهمات‌ دشمن‌ را منهدم‌ سازند و شمار بالایی‌ از تجهیزات‌ و ادوات‌ نظامی، چند قبضه‌ توپ‌ و تعدادی‌ زاغه‌ بزرگ‌ مهمات‌ دشمن‌ را به‌ غنیمت‌ خود درآورند.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: بیت‌ المقدس‌7

زمان‌ اجرا: 23/3/1367

تلفات‌ دشمن‌ (کشته، زخمی‌ و اسیر) : 20400

رمز عملیات: یا ابا عبدالله‌ الحسین(ع)

مکان‌ اجرا: منطقه‌ عمومی‌ شلمچه‌ در شمال‌ شرقی‌ خرمشهر - محور جنوبی‌ جنگ‌

ارگان‌های‌ عمل‌کننده: نیروی‌ زمینی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌

اهداف‌ عملیات: پس‌ زدن‌ دشمن‌ از خاک‌ ایران‌ و مقابله‌ با ترفند تجاوزات‌ دوباره‌ ارتش‌ عراق‌

درسی سنگین برای آینده جنگ

در نخستین روزهای هجوم سراسری ارتش عراق به خطوط مرزی ایران ، عملیات پل نادری صورت گرفت . طی این حمله محدود که در روز 23 مهرماه سال 59 به منظور رویارویی و عقب راندن دشمن تا پشت خط مرزی آغاز شد ، سه تیپ پیاده و یک گروهان زرهی از ارتش از غرب شهرهای دزفول و اندیمشک ، در محور جنوبی جنگ وارد عمل شدند ولی علیرغم پیش بینی فرماندهان نیروی زمینی ارتش ، این یورش پیروزی قابل توجهی به بارنیاورد .

در عملیات پل نادری پیش بینی شده بود با بیرون راندن دشمن از غرب رودخانه کرخه ، حفاظت از مرز بین المللی تامین گردد . همچنین در نظر بود با پیشروی به سوی منطقه حلفاییه و چزابه عقبه نیروهای عراقی در این مناطق و شهرهای بستان و سوسنگرد بسته شود که در نتیجه این محاصره احتمالی ، مناطق مذکور نیز از اشغال دشمن خارج شود . اما ضعف در برآورد و طراحی عملیات سبب ناکامی نیروهای خودی شد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عملیات : پل نادری

زمان اجرا : 23/7/1359

مکان اجرا : محور جنوبی جنگ در غرب شهرهای دزفول و اندیمشک

ارگان های عمل کننده : نیروی زمینی ارتش ج . ا

اهداف عملیات : بیرون راندن دشمن از غرب رودخانه کرخه و تامین مرز بین المللی

در تداوم سلسله عملیاتی که در جبهه شمال غرب انجام شد، ضرورت اجرای عملیات به منظور فراهم سازی عملیات بزرگ و گسترده در این جبهه بیش از پیش احساس می شد. به همین دلیل به رغم دشواری های موجود، عملیات نصر 8 از سوی سپاه پاسداران طراحی شد.

اهداف عملیات

تصرف ارتفاع گرده رشو در نتیجه تسلط بر بخشی ازرودخانه قلعه چولانو تسهیل عبور نیروها.

منطقه عملیات

منطقه عملیاتی در شمال سلیمانیه واقع و توسط ارتفاعات بلندگرده رش،گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو، ویولان، گرده شیلانو نیزدشت هرمدان و تپه های جنگاویاحاطه شده است. در این میان، ارتفاع گرده رش از اهمیت بیشتری نسبت به سایر ارتفاعات برخوردار است؛ چرا که برای ورود به منطقه غرب رودخانه قلعه چولان و انجام عملیات های بعدی می بایست این ارتفاع تصرف می شد.

از جمله ویژگی های این منطقه نیز می توان از کوهستانی بودن، محدودیت عقبه، نبود جاده – به طور خاص در مورد ارتفاع گرده رش – و سرما نام برد.

نقطه عطف فتوحات سرنوشت ساز جنگ

بیش از بیست ماه از آغاز جنگ تحمیلی استکبار علیه جمهوری نوپای اسلامی ایران می گذشت و شهر خرمشهر همچنان در چنگ نیروهای ارتش عرق قرار داشت . عملیات فتح المبین در منطقه غرب دزفول و شوش اخیرا به پایان رسیده و نتایج شگفت انگیز آن روح تازه ای را در کالبد رزمندگان اسلام دمیده بود . فرماندهان جنگ بر آن بودند تا فرصت ابتکار عمل و کشاندن جنگ به یک شکل فرسایشی و بلند مدت از دشمن گرفته شود ، به ویژه آنکه فصل گرمای طاقت فرسای جنوب کشور در راه بود .

عملیات پیروزمندانه فتح المبین که با آزاد سازی بخش گسترده ای از خاک خوزستان در شمال غرب این استان پایان پذیرفته بود ، راه را برای آزاد سازی مناطق خرمشهر ، شلمچه ، هویزه و بخش های دیگر هموار ساخته بود ، چرا که این منطقه وسیع بر خلاف منطقه عملیاتی فتح المبین فاقد عارضه و ناهمواری زمینی بود .

البته دشمن در غرب رودخانه کارون که در قلب خرمشهر جاری است ، استحکامات و موانع پیشرفته را احداث و 36 هزار نفر از نیروهای خود را در خطوط پدافندی پیچیده ای متمرکز و مستقر کرده بود . گذر از چنین خط مرگباری به یک معجزه و کاری خدایی شبیه بود . همچنان امام خمینی ، فرمانده کل قوا به محض آزاد شدن خرمشهر فرمودند : خرمشهر را خدا آزاد کرد .